Je eigen huidverzorging is niet anders
Na een dag buiten gewerkt te hebben kom je thuis en was je je handen. Je droogt je handen en pakt nog snel even wat handcrème, je huid voelt droog en stug. De handcrème trekt lekker in je huid en maakt deze weer zacht en soepel.
Niemand zal zijn vuile handen insmeren met handcrème en de crème laten intrekken door het vuil heen. En nog minder mensen zullen het vuil op de huid laten zitten tot het vanzelf zou verdwijnen. En nog minder mensen wassen hun handen met zeep en laten de handen met zeep opdrogen. Je wil je handen reinigen, dus spoel je de zeep met vuil weg met water. Toch?
Gelooide huid
Je (lederen) zadel is ook gemaakt van huid, meestal de huid van een koe. Deze huid is behandeld (het looien) om deze duurzaam te maken. Onbehandelde huid zou weg rotten. Het looiproces maakt de huid sterker en houdbaar voor jaren. Na het looien en wassen worden vetten en oliën toegevoegd om het leer soepel te maken en te houden.
Door het gebruik verdwijnen een deel van de voedende stoffen uit het leer en vuilresten hopen zich op op het leer. Dát is de reden dat je een zadel of andere tuigage regelmatig moet reinigen. Reinigen zorgt ervoor dat de vuilresten worden verwijderd en maakt het leer klaar voor het inbrengen van voeding. Doordat de poriën van het leer weer schoon worden zijn deze weer in staat voeding en vocht tot zich te nemen. Precies de reden dat je ook je eigen huid reinigt van vuil en make-up voor het aanbrengen van een verzorgende crème. Bij de juiste manier van werken en regelmatig onderhoud gaan je spullen veel langer mee.
Maar hoe reinig ik mijn lederen spullen?
Haal je hoofdstel uit elkaar of verwijder de beugelriemen en singel van je zadel. Kortom, haal alles uit elkaar. Zo kun je overal beter bij komen.
Borstel eerst al het losse vuil van je tuigage en reinig deze vervolgens met warm water en een goede zadelzeep. Warm water en zadelzeep maken de vuilresten los. Nu is het zaak deze vuilresten goed te verwijderen met overvloedig water. Pak daarvoor een emmer schoon water en een spons. Maak je spons nat met water en verwijder de zeepresten van je leer, spoel het vuil uit je spons. Niet in je emmer met schoon water, dat heb je nodig voor het reinigen van je zadel. Droog het zadel af met een oude handdoek bijvoorbeeld.
Het voeden van het leer
De zeepresten en, nog belangrijker, het vuil zijn nu van het leer verwijderd. Tijd om het leer te voeden. De soepelheid van het leer komt niet vanuit olie en vet, dat is een misverstand. De soepelheid komt vanuit vocht. Water bijvoorbeeld of zoals vroeger nogal eens gebruikt: melk. Water zorgt ervoor dat de vezels hun volume, sterkte en veerkracht behouden. Droog leer komt door het verlies van vocht. Daarom is het beter je zadel op een vochtige plek te bewaren dan naast de cv-ketel. Daarover zo meer. Voeden dus. Vet en olie zorgt voor smering tussen de vezels. Maar dat vet tussen (en om) de vezels zorgt er ook voor dat deze vezels minder snel kunnen uitdrogen.
Door invloeden van buitenaf gaat zowel vet als vocht verloren. Daarom is het voeden zo belangrijk.
Een zadel droogt sneller uit in warme en droge omstandigheden. Een vochtige plek is beter voor je zadel. Maar een teveel aan vocht zorgt voor schimmel. Witte schimmel is dan misschien niet fris, deze is niet zo slecht voor je zadel als een blauw groene schimmel. Deze zorgt voor rotting, het afbreken van het leer. Dit komt de kwaliteit niet ten goede. Een goed geventileerde zadelkamer is dus een must om je zadel in goede conditie te houden.
Zouten uit zweet zijn funest voor je leer. Het droogt het leer uit en maakt het breekbaar. Zout komt vanuit paarden zweet maar ook door de ruiter op het zitvlak. Reinig die delen na het rijden dagelijks met een vochtige doek en leg je singel nooit over je zadel. Ook je singel is rijkelijk voorzien van zweet hetgeen het zittingleer aantast.
Een groot voordeel van regelmatig onderhoud is ook dat je je tuig wat aandachtiger kan bekijken. Zo zie je snel of onderhoud door een zadelmaker nodig is. Kleine reparaties worden grote reparaties als je te lang wacht met repareren. En ja, kleine reparaties kosten minder dan grote reparaties. regelmatig onderhoud is dus beter voor je tuigage én voor je portemonnee
Misverstand in onderhoud
Vele ruiters onderhouden hun zadel of tuig met zadelzeep. Tenminste dat denken zij. Onderhoud van het leer betekent dat je het leer moet voorzien van vocht en voeding. Met zadelzeep maak je vuil los en smeert dat met de zeep over je zadel. In plaats van het leer te reinigen maak je het leer eigenlijk niks schoner maar wel beter in staat om vuil aan zich te hechten daar de zeep licht plakkerig aanvoelt. De huid waarvan je tuigage is gemaakt vraagt eenzelfde onderhoud en voeding als je eigen huid. Dus wassen, reinigen en voeden.
Wat te gebruiken?
Er zijn vele merken onderhoudsproducten. En allen doen ze hun werk. Diverse zadelfabrikanten en leerlooiers hebben een eigen productlijn voor reiniging en onderhoud. Zelf gebruik ik Carr, Day & Martin glycerine zeep in blok, vet van Rapide en olie van Effol. Een persoonlijke voorkeur vanuit het verleden. Tegenwoordig gebruiken we in de werkplaats voor snelle reiniging en voeding Fiebings 4 Way Care. Dit is een prima middel voor dagelijks of wekelijks gebruik maar vervangt niet periodiek onderhoud aan je zadel. Wat ik ook vaak deed is een deel van het glycerine zeepblok raspen in een emmer heet water en de zeep goed oplossen. Deze aangemaakte zeep is met een spuitflacon goed aan te brengen op je tuigage en scheelt tijd. Natte spons er achteraan en je zadel is zo schoon!
